Một nghiên cứu tại Bệnh viện Hữu nghị Hà Nội (2022) cho thấy trong nhóm bệnh lý tai – mũi – họng, viêm họng mạn chiếm 37,51% trong tổng số lượt khám (21.162/56.527 lượt); tỉ lệ bệnh nhân nam (13.882) cao hơn nữ (7.280) với ý nghĩa thống kê (p < 0,001) (1)

Viêm họng mãn tính là gì?

Viêm họng mãn tính là tình trạng niêm mạc họng bị viêm kéo dài liên tục trên 3 tuần, thường xuyên tái phát, gây cảm giác ngứa rát, vướng họng và ho kéo dài. Khác với viêm họng cấp tính – vốn diễn biến ngắn và dễ kiểm soát, viêm họng mãn tính có xu hướng âm ỉ, dai dẳng, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.

Tình trạng này không chỉ xuất phát từ việc điều trị không dứt điểm các đợt viêm cấp, mà còn liên quan chặt chẽ đến yếu tố môi trường (ô nhiễm, khói bụi), lối sống (hút thuốc, uống rượu, nói nhiều), và các bệnh lý nền như viêm xoang, trào ngược dạ dày thực quản.

Theo thống kê tại Việt Nam, viêm họng mãn tính chiếm khoảng 20–30% trong tổng số các bệnh lý tai mũi họng, thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là những người sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc có thói quen sử dụng chất kích thích trong thời gian dài.

Nguyên nhân gây viêm họng mãn tính

Viêm họng mãn tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là sự kết hợp giữa yếu tố môi trường, lối sống và các bệnh lý nền không được kiểm soát tốt. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

1. Nhiễm khuẩn hoặc virus kéo dài:
Các loại vi khuẩn như Streptococcus, hoặc virus cúm, adenovirus… nếu không được điều trị dứt điểm có thể gây tổn thương lâu dài cho niêm mạc họng, dẫn đến viêm họng mãn tính tái phát nhiều lần.

2. Môi trường ô nhiễm:
Khói bụi, khí thải công nghiệp, hóa chất độc hại hay thời tiết thay đổi thất thường đều có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm họng mãn tính, đặc biệt ở người thường xuyên làm việc ngoài trời hoặc sống trong khu vực đông đúc, ít cây xanh.

3. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh:
Hút thuốc lá, uống rượu bia, nói nhiều, la hét liên tục, hay uống nước lạnh thường xuyên đều là những yếu tố khiến cổ họng bị kích thích kéo dài, từ đó làm tăng nguy cơ chuyển sang viêm họng mãn tính.

4. Trào ngược dạ dày – thực quản:
Axit từ dạ dày trào ngược lên họng trong thời gian dài có thể gây tổn thương trực tiếp lớp niêm mạc họng, làm xuất hiện viêm, sưng nề và tạo điều kiện cho tình trạng viêm họng mãn tính hình thành và kéo dài.

5. Bệnh lý tai – mũi – họng mạn tính:
Các bệnh như viêm xoang, viêm mũi mạn tính làm dịch tiết chảy ngược xuống họng, kéo theo vi khuẩn, khiến vùng họng bị viêm nhiễm triền miên và khó phục hồi hoàn toàn.

Việc nhận biết rõ các nguyên nhân này sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong phòng ngừa cũng như lựa chọn hướng điều trị phù hợp, nhằm kiểm soát viêm họng mãn tính một cách hiệu quả và bền vững.

Biến chứng của viêm họng mãn tính nếu không điều trị sớm

Viêm họng mãn tính tưởng chừng là một bệnh lý lành tính, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Tình trạng viêm kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp và chất lượng cuộc sống của người bệnh:

• Viêm thanh quản mãn tính: Khi vùng họng bị viêm kéo dài, dây thanh âm dễ bị tổn thương, gây khàn tiếng, mất tiếng, ảnh hưởng nặng nề đến giao tiếp.

• Dễ biến chứng sang viêm amidan, viêm xoang, viêm tai giữa: Vi khuẩn từ họng có thể lan sang các cơ quan lân cận, khiến tình trạng viêm lan rộng.

• Nguy cơ ung thư vòm họng: Những người có thói quen hút thuốc lá, uống rượu kéo dài kèm viêm họng mãn tính có nguy cơ cao bị biến chứng thành ung thư vòm họng – một bệnh lý nguy hiểm và khó điều trị.

• Suy giảm chất lượng sống: Người bệnh thường xuyên cảm thấy khó chịu, đau rát cổ họng, mất ngủ, ăn không ngon, nói chuyện khó khăn, làm giảm hiệu suất học tập và công việc.

Điều trị viêm họng mãn tính hiệu quả

Để điều trị viêm họng mãn tính một cách dứt điểm, cần xác định đúng nguyên nhân gây bệnh, từ đó kết hợp cả Tây y và Đông y nhằm kiểm soát triệu chứng và cải thiện sức khỏe lâu dài.

 Điều trị viêm họng mãn tính theo Tây y

• Thuốc kháng sinh: Chỉ dùng khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn rõ ràng và theo đúng chỉ định của bác sĩ. Việc lạm dụng kháng sinh có thể gây kháng thuốc nguy hiểm.

• Thuốc chống viêm, thuốc dị ứng: Giúp giảm phù nề, cải thiện tình trạng đau họng, ngứa rát, ho kéo dài.

• Thuốc trị trào ngược dạ dày: Trong trường hợp viêm họng mãn tính do trào ngược, bác sĩ có thể kê thuốc điều hòa axit dạ dày.

• Xông – súc họng: Dùng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn giúp làm sạch và sát trùng vùng họng.

• Can thiệp ngoại khoa: Trong trường hợp viêm họng hạt dai dẳng, bác sĩ có thể chỉ định đốt hạt bằng laser hoặc áp lạnh để loại bỏ tổn thương.

 Điều trị viêm họng mãn tính bằng Đông y

Đông y coi viêm họng mãn tính là hậu quả của phế âm hư, đàm hỏa tích tụ và nhiệt độc chưa được giải trừ. Việc điều trị cần chú trọng thanh nhiệt, tiêu viêm, bổ phế và giải độc toàn diện.

Một số vị thuốc thường dùng:

• Kim ngân hoa, xuyên tâm liên, huyền sâm: Có tác dụng thanh nhiệt, kháng khuẩn, tiêu viêm mạnh.

• Cát cánh, trần bì, tang bạch bì: Giúp trừ đờm, thông họng, giảm cảm giác vướng víu.

• Cam thảo, mạch môn: Dưỡng âm, làm dịu cổ họng, cải thiện tình trạng ho khan, rát họng.

Ưu điểm của Đông y là điều trị tận gốc, ít tái phát, phù hợp với cơ địa người mắc bệnh mãn tính lâu năm. Khi kết hợp cùng chế độ sinh hoạt khoa học, hiệu quả điều trị có thể duy trì lâu dài và bền vững.

Cách chăm sóc và phòng ngừa viêm họng mãn tính tại nhà

Song song với điều trị, việc chăm sóc đúng cách tại nhà là yếu tố then chốt giúp kiểm soát viêm họng mãn tính và ngăn ngừa tái phát:

• Giữ ấm vùng cổ họng, đặc biệt khi ngủ hoặc ra ngoài trời lạnh.

• Tránh khói bụi, hóa chất, chất kích thích như thuốc lá và rượu bia.

• Uống nhiều nước ấm, hạn chế tối đa nước lạnh, nước đá.

• Súc họng bằng nước muối sinh lý 2–3 lần mỗi ngày để sát khuẩn và làm dịu cổ họng.

• Ăn uống đủ chất, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây chứa vitamin C giúp tăng cường đề kháng.

• Đi khám bác sĩ tai mũi họng khi có biểu hiện kéo dài như ho, khàn tiếng, rát họng không thuyên giảm sau 2 tuần.

Đông y Lê Gia – Địa chỉ uy tín hỗ trợ điều trị tăng huyết áp bằng y học cổ truyền

Với hơn 20 năm kinh nghiệm điều trị bệnh mạn tính bằng Đông y, Đông y Lê Gia tự hào:

✅ Sử dụng thảo dược sạch – rõ nguồn gốc
✅ Bài thuốc gia truyền phối ngũ bài bản, điều trị theo từng thể bệnh
✅ Kết hợp châm cứu – xoa bóp – dưỡng sinh để nâng cao hiệu quả
✅ Tư vấn tận tâm – đồng hành cùng bệnh nhân lâu dài