Là bác sĩ, tôi thường nhận được câu hỏi từ người bệnh: “Tại sao tôi lại bị gout, dù ăn uống không đến mức quá đà?” Thực tế, gout không chỉ đơn giản đến từ một bữa tiệc thịnh soạn, mà là kết quả của quá trình tích tụ axit uric kéo dài trong cơ thể.
Gout (gút) là gì? – Bác sĩ chia sẻ về căn bệnh viêm khớp âm thầm nhưng nguy hiểm
Gout là một dạng viêm khớp do rối loạn chuyển hóa axit uric trong cơ thể. Khi nồng độ axit uric trong máu tăng cao, các tinh thể nhỏ li ti sẽ lắng đọng lại tại khớp, gây ra những cơn đau đột ngột, kèm theo sưng, nóng và đỏ. Cơn đau có thể xuất hiện bất ngờ vào ban đêm, khiến người bệnh mất ngủ vì đau buốt như “kim châm”.
Bệnh gout thường gặp ở nam giới trung niên hoặc người cao tuổi, nhất là những ai có chế độ ăn nhiều thịt đỏ, hải sản, uống bia rượu thường xuyên, hoặc đang sống chung với các bệnh lý chuyển hóa như tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu cao. Tuy nhiên, ngày nay, gout cũng đang có xu hướng trẻ hóa – xuất hiện cả ở những người còn rất trẻ do lối sống thiếu lành mạnh.
Điều đáng nói là gout không chỉ gây đau đớn ở khớp. Nếu để lâu không điều trị, bệnh còn có thể ảnh hưởng đến thận, gây ra sỏi uric, thậm chí suy thận. Vì thế, hiểu đúng về gout và phát hiện sớm chính là bước đầu tiên quan trọng để kiểm soát tốt bệnh lý này, bảo vệ chất lượng sống và sức khỏe lâu dài.
Nguyên nhân gây bệnh Gout – Vì sao axit uric lại tích tụ trong cơ thể bạn?
Gout hình thành khi nồng độ axit uric trong máu tăng cao – tình trạng này được gọi là tăng axit uric máu (hyperuricemia). Axit uric vốn là sản phẩm phụ của quá trình phân hủy purin – một chất có nhiều trong thực phẩm như thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản và đặc biệt là bia rượu. Khi axit uric không được thận đào thải kịp thời, chúng sẽ lắng đọng lại trong khớp, tạo thành tinh thể urat sắc nhọn – chính là “thủ phạm” gây đau nhức và viêm.
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự tích tụ axit uric và khởi phát bệnh gout bao gồm:
-
Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh: Việc tiêu thụ quá nhiều đạm động vật, đồ ăn nhanh, bia rượu hoặc nước ngọt chứa fructose sẽ làm gia tăng lượng purin trong cơ thể – kéo theo tăng axit uric.
-
Thừa cân, béo phì: Cơ thể có trọng lượng lớn hơn thường gặp rối loạn chuyển hóa, làm chậm quá trình đào thải axit uric, từ đó tạo điều kiện cho gout phát triển.
-
Bệnh lý nền: Những người mắc các bệnh như tăng huyết áp, suy thận, tiểu đường, hay rối loạn mỡ máu đều có nguy cơ bị tăng axit uric máu kéo dài – làm nền cho gout xuất hiện.
-
Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình bạn có người từng mắc gout, nguy cơ bạn bị bệnh này cũng sẽ cao hơn bình thường do cơ địa hoặc khả năng chuyển hóa purin có thể bị ảnh hưởng.
-
Thuốc men: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc lợi tiểu hoặc thuốc điều trị cao huyết áp, có thể làm giảm khả năng thải trừ axit uric, khiến nồng độ trong máu tăng lên.
Hiểu rõ nguyên nhân chính là bước đầu để bạn có thể điều chỉnh lối sống, ăn uống và phòng ngừa gout hiệu quả. Trong các phần tiếp theo, tôi sẽ chia sẻ cách nhận biết sớm các triệu chứng gout cũng như phương pháp điều trị giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn.
Chẩn đoán bệnh Gout – Làm sao biết chính xác bạn có đang mắc bệnh?
Khi bạn có dấu hiệu nghi ngờ mắc gout, như đau khớp đột ngột, sưng nóng hoặc tái phát nhiều lần, việc đến khám bác sĩ chuyên khoa là vô cùng cần thiết. Tại đây, bác sĩ sẽ dựa vào cả lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.
Xét nghiệm máu – Đo nồng độ axit uric
Đây là bước kiểm tra đầu tiên. Nếu nồng độ axit uric trong máu tăng cao (trên 7 mg/dL đối với nam và 6 mg/dL với nữ), bạn có nguy cơ cao mắc bệnh gout. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là:
Không phải ai có axit uric cao cũng mắc gout, và không phải bệnh nhân gout nào cũng có axit uric cao tại thời điểm xét nghiệm.
Do đó, bác sĩ thường kết hợp thêm các phương pháp khác để đảm bảo độ chính xác.
Hút dịch khớp – Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán gout
Trong cơn viêm cấp, bác sĩ có thể tiến hành hút một ít dịch khớp bị sưng để soi dưới kính hiển vi. Nếu phát hiện tinh thể urat hình kim, lấp lánh ánh sáng phân cực – thì gần như chắc chắn bạn đang bị gout. Đây được xem là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất hiện nay.
Chụp X-quang khớp – Kiểm tra tổn thương lâu năm
Trong những trường hợp bệnh kéo dài hoặc gout mạn tính, chụp X-quang khớp giúp bác sĩ đánh giá tình trạng tổn thương cấu trúc khớp, sự ăn mòn xương hoặc sự hiện diện của hạt tophi tích tụ lâu ngày. Hình ảnh X-quang thường thấy những chỗ khuyết xương điển hình của gout mạn.
Siêu âm hoặc CT scan – Hỗ trợ đánh giá mức độ tổn thương
Các kỹ thuật hình ảnh hiện đại như siêu âm khớp hoặc chụp CT scan có thể phát hiện sớm tình trạng lắng đọng tinh thể urat quanh khớp, giúp bác sĩ theo dõi diễn tiến bệnh gout và lựa chọn phương án điều trị phù hợp hơn.
Biến chứng của bệnh Gout – Khi bệnh không còn đơn giản là đau khớp
Gout nếu không được điều trị đúng cách và duy trì kiểm soát axit uric lâu dài sẽ không dừng lại ở những cơn đau nhức khớp. Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân đến khám khi bệnh đã tiến triển nặng, ảnh hưởng đến cả xương khớp, thận và chất lượng sống hằng ngày.
Dưới đây là những biến chứng phổ biến của bệnh gout mà bạn cần biết để chủ động phòng tránh:
Gout mạn tính gây biến dạng khớp
Khi các cơn gout cấp tái phát nhiều lần mà không được điều trị triệt để, khớp sẽ bị tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng viêm kéo dài dẫn đến:
-
Dính khớp, hạn chế vận động.
-
Biến dạng khớp khiến ngón tay, ngón chân cong vẹo.
-
Mất khả năng lao động và ảnh hưởng nặng đến sinh hoạt hằng ngày.
Hạt tophi – “đồng hồ báo động” của bệnh lâu năm
Hạt tophi là những u cục nhỏ chứa tinh thể urat tích tụ lâu ngày, thường thấy ở vành tai, khủy tay, đầu gối, bàn chân… Chúng có thể vỡ loét, rò dịch trắng như phấn và gây nhiễm trùng nếu không xử lý kịp thời.
Sự xuất hiện của hạt tophi là dấu hiệu cảnh báo rằng bệnh gout đã tiến triển mạn tính, cần điều trị tích cực hơn.
Tổn thương thận – biến chứng âm thầm nhưng nguy hiểm
Axit uric máu cao kéo dài sẽ lắng đọng trong thận, gây ra:
-
Sỏi thận: Gây tiểu buốt, tiểu máu, đau hông lưng.
-
Suy thận mạn: Là biến chứng nặng nề nhất của gout, đòi hỏi điều trị chuyên sâu.
Nhiều người bệnh không hề biết mình đang tổn thương thận cho đến khi có triệu chứng rõ rệt – lúc này việc điều trị trở nên khó khăn hơn nhiều.
Gout làm trầm trọng thêm các bệnh lý nền
Gout thường không đi một mình. Nó có xu hướng đi kèm với các bệnh chuyển hóa khác như:
-
Tăng huyết áp
-
Đái tháo đường
-
Rối loạn mỡ máu
Việc điều trị gout không hiệu quả có thể khiến những bệnh lý đi kèm trở nên khó kiểm soát, làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch, đột quỵ.
Cách phòng ngừa gout hiệu quả – Chủ động từ hôm nay để không hối tiếc ngày mai
Phòng bệnh luôn là cách tốt nhất để tránh những hệ lụy đáng tiếc. Với gout, điều này hoàn toàn khả thi nếu bạn xây dựng lối sống khoa học và duy trì thói quen kiểm soát sức khỏe định kỳ.
Dưới đây là những nguyên tắc phòng ngừa bệnh gout mà tôi thường chia sẻ với bệnh nhân:
Kiểm soát chế độ ăn uống hợp lý
-
Hạn chế thực phẩm giàu purin như nội tạng, hải sản, thịt đỏ, nấm, đậu hạt.
-
Tránh rượu bia và nước ngọt có đường (đặc biệt là loại chứa fructose).
-
Uống nhiều nước mỗi ngày (2–3 lít) để hỗ trợ thận đào thải axit uric.
-
Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên cám, sữa ít béo.
Duy trì cân nặng hợp lý
Béo phì làm tăng nguy cơ gout và khiến tình trạng bệnh khó kiểm soát. Hãy đặt mục tiêu giảm cân lành mạnh, khoa học, không dùng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc.
Tập thể dục đều đặn
Vận động nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày như đi bộ, đạp xe, yoga giúp cải thiện chuyển hóa và giảm nguy cơ tái phát gout.
Hạn chế stress, ngủ đủ giấc
Căng thẳng kéo dài có thể gây rối loạn nội tiết và làm tăng nguy cơ bệnh lý chuyển hóa, trong đó có gout. Một giấc ngủ ngon và tinh thần ổn định sẽ hỗ trợ bạn kiểm soát bệnh tốt hơn.
Khám sức khỏe định kỳ, theo dõi axit uric máu
Ngay cả khi chưa có triệu chứng, nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao (gia đình có người bị gout, thừa cân, uống nhiều bia rượu), hãy kiểm tra định kỳ chỉ số axit uric. Phát hiện sớm giúp bạn can thiệp kịp thời, tránh biến chứng về sau.
Lời kết – Bác sĩ khuyên gì nếu bạn đang đối mặt với bệnh gout?
Gout không phải là bệnh mới, nhưng lại đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết trong xã hội hiện đại, nơi thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học ngày càng phổ biến. Là bác sĩ, tôi luôn nhấn mạnh rằng:
Việc điều trị gout hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc uống thuốc cắt cơn đau, mà cần một chiến lược kiểm soát lâu dài, từ chế độ ăn uống, sinh hoạt đến việc theo dõi sức khỏe định kỳ.
Nếu bạn đang ở giai đoạn khởi phát, hãy điều trị sớm để ngăn ngừa biến chứng. Nếu bạn đã bị gout mạn tính, đừng nản lòng – với liệu trình phù hợp và sự kiên trì, bạn hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, không còn bị những cơn đau hành hạ.
Bên cạnh Tây y, Đông y hiện đại đang ngày càng được quan tâm như một giải pháp bổ trợ an toàn, lành tính và bền vững trong điều trị gout. Với kinh nghiệm hơn 15 năm điều trị bệnh xương khớp bằng y học cổ truyền, Đông y Lê Gia là địa chỉ tin cậy mà nhiều bệnh nhân đã tìm đến và cho kết quả khả quan.
Các bài thuốc tại Đông y Lê Gia sử dụng thảo dược tự nhiên, có tác dụng:
-
Thanh lọc cơ thể, tăng đào thải axit uric.
-
Giảm viêm, giảm đau từ gốc.
-
Bồi bổ gan thận, nâng cao thể trạng – điều mà gout thường làm suy giảm theo thời gian.
Không chỉ là nơi điều trị, Lê Gia còn là nơi đồng hành, tư vấn và chia sẻ với người bệnh một cách tận tâm, khoa học và dễ hiểu.
Nếu bạn đang tìm kiếm một hướng đi lành mạnh, lâu dài để kiểm soát gout, hãy cân nhắc lựa chọn Đông y Lê Gia như một người bạn đồng hành đáng tin cậy.
