Bộ não chỉ chiếm khoảng 2% khối lượng cơ thể, nhưng lại tiêu thụ tới 20% lượng oxy và glucose từ máu. Vì vậy, chỉ cần một sự thiếu hụt nhẹ về lưu lượng máu cũng có thể gây ra hàng loạt triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến trí nhớ, sự tập trung, khả năng vận động.

Thiếu máu não (hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não) là tình trạng lưu lượng máu lên não bị giảm, khiến não không nhận đủ lượng oxy và dưỡng chất cần thiết để hoạt động bình thường. Tình trạng này có thể xảy ra cấp tính (đột ngột) hoặc mạn tính (kéo dài trong thời gian dài).

 Thiếu máu não là gì?

Thiếu máu não là tình trạng lưu lượng máu lên não bị suy giảm, khiến các tế bào thần kinh không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất để duy trì hoạt động bình thường. Khi não thiếu máu, hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng, dẫn đến hàng loạt biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, suy giảm trí nhớ và rối loạn vận động.

Điều nguy hiểm là nhiều người thường coi nhẹ những cơn chóng mặt thoáng qua, cho rằng đó chỉ là dấu hiệu mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp lại thường xuyên, rất có thể bạn đang bị thiếu máu não mạn tính – một vấn đề cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh nguy cơ tai biến, đột quỵ.

Đau đầu – triệu chứng phổ biến nhất, chiếm 90–95% người bị thiếu máu não. Chóng mặt, buồn nôn có thể kéo dài từ vài phút đến vài ngày. Tê bì chân tay, mất ngủ, suy giảm trí nhớ cũng rất thường gặp.” (1)

 Nguyên nhân gây thiếu máu não

Thiếu máu não không tự nhiên mà có. Nó thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả bệnh lý nền và thói quen sống thiếu khoa học.

 Nguyên nhân từ hệ tim mạch

• Xơ vữa động mạch: Các mảng bám cholesterol làm hẹp lòng mạch, cản trở dòng máu lên não.

• Huyết áp bất thường: Cả huyết áp cao và huyết áp thấp đều có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu não.

• Rối loạn nhịp tim: Tim đập không đều khiến việc bơm máu lên não bị gián đoạn.

• Thiếu máu toàn thân: Do thiếu sắt, vitamin B12, hoặc các rối loạn huyết học khác.

 Nguyên nhân từ lối sống hiện đại

• Làm việc căng thẳng, ít vận động, đặc biệt là dân văn phòng ngồi nhiều, thiếu khí huyết lưu thông.

• Thức khuya, ăn uống thiếu dưỡng chất, sử dụng rượu bia, thuốc lá làm tổn hại mạch máu não.

• Thiếu ngủ kéo dài, gây rối loạn tuần hoàn và làm giảm khả năng phục hồi của hệ thần kinh.

 Yếu tố nguy cơ khác

• Tuổi cao, đặc biệt người trên 50

• Người có tiền sử đột quỵ hoặc tai biến

• Bệnh nhân tiểu đường, mỡ máu cao, rối loạn chuyển hóa

 Hiểu rõ nguyên nhân là chìa khóa để điều trị và phòng ngừa thiếu máu não hiệu quả.

 Triệu chứng của thiếu máu não

Thiếu máu não không gây đau dữ dội ngay từ đầu, mà tiến triển âm thầm với những triệu chứng “nhỏ mà nguy hiểm”. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình bạn không nên bỏ qua:

 Triệu chứng sớm thường gặp

• Hoa mắt, chóng mặt, cảm giác đầu lâng lâng như say tàu xe.

• Đau đầu âm ỉ, nhất là vùng chẩm (sau gáy), đôi khi lan lên trán.

• Tê bì chân tay, cảm giác châm chích hoặc mất cảm giác thoáng qua.

• Mất ngủ, ngủ không sâu giấc, thức dậy thấy mệt mỏi.

• Suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, dễ quên việc vừa mới xảy ra.

• Ù tai, giảm thính lực, nhìn mờ thoáng qua.

 Dấu hiệu nặng hơn

• Loạng choạng khi đứng lên, dễ vấp ngã

• Rối loạn ngôn ngữ, nói ngọng, nói chậm

• Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA): kéo dài vài phút đến vài giờ, nhưng là lời cảnh báo sớm cho nguy cơ đột quỵ.

 Nếu bạn đang gặp những biểu hiện này, đừng xem nhẹ – hãy đi khám để xác định nguyên nhân và điều trị sớm.

 Biến chứng nếu không điều trị thiếu máu não kịp thời

Thiếu máu não nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách có thể dẫn đến những biến chứng rất nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống:

• Tai biến mạch máu não (đột quỵ): Là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến liệt nửa người, mất ngôn ngữ, thậm chí tử vong.

• Sa sút trí tuệ, suy giảm nhận thức: Người bệnh có thể trở nên lú lẫn, mất định hướng, không còn nhớ người thân.

• Trầm cảm, rối loạn lo âu: Thiếu máu lên não kéo dài làm rối loạn hóa chất thần kinh.

• Nguy cơ ngã chấn thương: Do chóng mặt, mất thăng bằng thường xuyên.

• Tái phát nhiều lần: Một khi mạch máu đã tổn thương, nguy cơ tái phát sẽ cao nếu không kiểm soát được nguyên nhân.

  Việc điều trị sớm không chỉ là kiểm soát triệu chứng, mà còn giúp phòng tránh hậu quả nặng nề cho não bộ.

 Chẩn đoán thiếu máu não

Để xác định chính xác tình trạng thiếu máu não, bác sĩ sẽ tiến hành:

Khai thác triệu chứng

• Tần suất, mức độ đau đầu, chóng mặt

• Thời gian khởi phát: sáng sớm, khi thay đổi tư thế

• Tiền sử bệnh lý: tim mạch, cao huyết áp, đái tháo đường

 Thăm khám và xét nghiệm

• Đo huyết áp, mạch tim, chỉ số tuần hoàn

• Xét nghiệm máu: kiểm tra thiếu máu, mỡ máu, đường huyết

• Siêu âm Doppler động mạch cảnh: đánh giá lưu thông máu lên não

• Chụp CT hoặc MRI não: phát hiện tổn thương mạch máu, loại trừ các bệnh lý khác

• Điện não đồ (EEG): nếu nghi có biểu hiện rối loạn thần kinh

 Chẩn đoán đúng là nền tảng để điều trị đúng. Đừng tự ý dùng thuốc khi chưa có đánh giá của bác sĩ.

 Chế độ ăn uống – sinh hoạt hỗ trợ điều trị thiếu máu não

Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh cần kết hợp lối sống khoa học để cải thiện lưu thông máu lên não:

Ăn gì để não khỏe, máu lưu thông tốt?

• Thực phẩm giàu sắt: thịt đỏ, gan động vật, lòng đỏ trứng, rau cải xanh

• Thực phẩm giàu omega-3: cá hồi, cá ngừ, quả óc chó, hạt lanh – giúp giảm mỡ máu, chống viêm mạch

• Vitamin nhóm B, acid folic: hỗ trợ tạo hồng cầu – có nhiều trong ngũ cốc nguyên cám, rau xanh, bơ

• Trái cây tươi chứa vitamin C và chất chống oxy hóa: cam, bưởi, lựu, nho đỏ

• Uống đủ nước mỗi ngày để máu không bị đặc

 Lối sống giúp tăng tuần hoàn não

• Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi đêm, tránh thức khuya

• Tập thể dục nhẹ: đi bộ, yoga, khí công, xoa bóp bấm huyệt

• Giảm căng thẳng, thiền định hoặc hít thở sâu mỗi ngày

• Tránh thay đổi tư thế đột ngột, đặc biệt sau khi nằm lâu

 Lối sống khoa học là “liều thuốc” tự nhiên nhưng vô cùng hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị thiếu máu não.

Phòng ngừa thiếu máu não từ sớm

Chủ động phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị. Dưới đây là những lời khuyên thiết thực để ngăn ngừa thiếu máu não từ sớm:

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt sau tuổi 40

• Kiểm soát tốt các bệnh lý nền: huyết áp, tiểu đường, mỡ máu

• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, đủ sắt, vitamin, tránh thiếu máu

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh, tránh béo phì

• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia

• Tập thể dục đều đặn, tăng lưu thông máu

• Lắng nghe cơ thể, không bỏ qua những dấu hiệu chóng mặt, tê bì lặp lại

 Nếu bạn hoặc người thân đang có nguy cơ hoặc triệu chứng thiếu máu não, hãy chủ động tìm đến bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc y học cổ truyền để được tư vấn và điều trị kịp thời

Đông y Lê Gia – Địa chỉ uy tín hỗ trợ điều trị tăng huyết áp bằng y học cổ truyền

Với hơn 20 năm kinh nghiệm điều trị bệnh mạn tính bằng Đông y, Đông y Lê Gia tự hào:

✅ Sử dụng thảo dược sạch – rõ nguồn gốc
✅ Bài thuốc gia truyền phối ngũ bài bản, điều trị theo từng thể bệnh
✅ Kết hợp châm cứu – xoa bóp – dưỡng sinh để nâng cao hiệu quả
✅ Tư vấn tận tâm – đồng hành cùng bệnh nhân lâu dài